ایلام در زون زاگرس چین‌خورده جای گرفته است این زون شامل تاقدیسها و ناودیسهایی با پهنای زیاد تا کم، طویل و تا حدودی مرتفع است. چین خوردگیها در شمال خاوری تا خاور منطقه که از سنگ آهکهای ستبر لایه تا توده های سازند آسماری پدید آمده اند پهن و دراز و بیشتر از نوع متقارن و پشت نهنگی هستند، مانند تاقدیس بانکول. چینها به سمت جنوب باختری و باختر فشرده بوده و پهنای آنها کم می‌شود. از تاقدیسهای مهم منطقه می‌توان تاقدیس بانکول، قلاجه، سیاه کوه، کوه سیاه، انارک و شاه نخجیر را نام برد. محور طویل شدگی در چینها شمال باختری- جنوب خاوری و جهت کوتاه شدگی آنها شمال خاوری و جنوب باختری است. ساختمانهای خرپشته‌ای درسازند شیلی پابده و گورپی و پنجره های تکتونیکی درمیان چینها وزمین لغزشهای (Land Slides) وسیع درسازند ایلام دیده می‌شود.
چینها از سامانی ویژه برخوردارند و دلیل آن سازوکار نسبتاً آرام تا شدید تکتونیک در منطقه است. گسلها بیشتر روند شمالی- جنوبی تا شمال باختری- جنوب خاوری دارند و از نوع راستالغز، راندگی و عادی هستند.
کهن ترین نهشته ها سازند سروک است که دارای رخساره متغیر ژرف و کم ژرفای دریا در کرتاسه بالایی است. شیلهای سورگاه و تناوب شیل و سنگ آهک لایه نازک سازند ایلام و شیلهای سازند گورپی نشانه محیط ژرف و پیشروی دریا بوده است.
وجود شیلهای ارغوانی در قاعده سازند پابده را می توان نشانه ناآرامی های تکتونیکی بین کرتاسه - پالئوسن دانست. اما همچنان با فراگیری دریا در زمان نهشته گذاری، نهشته های سازند پابده با نوسانات و تغییرات عمق ادامه داشته است.
نهشته های شیلی، مارنی سازند پابده در خاور- شمال خاوری ایلام بتدریج به مارنهای رسی قاعده سازند آسماری تبدیل می‌شوند. اما درشمال باختری و باختر منطقه این وضعیت با تغییرات عمق حوضه رسوبی همراه بوده است.
پس از نهشته شدن سنگهای سازند آسماری، بتدریج از ژرفای حوضه رسوبی کاسته شده و دریا پس روی داشته و نهشته های تبخیری سازند گچساران بجای مانده است.
در گستره استان مانند سایر جاهای زاگرس پس از جاگذاری نهشته های سازند گچساران دریا برای همیشه از منطقه عقب نشینی کرده وسازندهای آغاجاری، بخش لهبری و سازند بختیاری در محیط رسوبی قاره ای برجا گذاشته شده است.
در پهنه مورد بررسی اثرهایی از ناپیوستگی های فرسایشی میان پاره ای از سازندها دیده می‌شود. این ناپیوستگی‌ها که محلی اند، از جاهای مختلف زاگرس و زمانهای متفاوت گزارش شده است.
سطحهای فرسایشی شناخته شده در منطقه ایلام میان سازند سروک و سورگاه و ایلام و نیز بین سازندهای پابده و گورپی و بخش تبخیری کلهر و سازند پابده است. ناپیوستگی های یاد شده حاصل حرکتهای شاقولی( قائم)کف حوضه رسوبی است که تنها بصورت محلی دیده می‌شود و گسترش منطقه ای ندارند. تنها ناپیوستگی زاویه دار میان سازند بختیاری و سنگهای قدیم تر از همه جای زاگرس گزارش شده که در گستره استان به روشنی دیده می‌شود. در این منطقه دوسیستم گسل اصلی شناخته شده است: یک سیستم گسلهای با امتداد شمال باختری- جنوب خاوری موازی روند همگانی زاگرس که ساز وکار آنها بطور عمده معکوس یا راندگی با شیب به سوی شمال خاوری است، مانند گسل قلاجه و گسل نسا در شمال خاوری استان، سیستم دیگر گسلهای با امتداد شمال- جنوب که سازوکار آنها امتداد لغز یا نرمال است. مانند گسل مانشت، گسل بانکول و ....گسلهای باروند خاوری- باختری بسیار اندک بوده و همه گسلهای فرعی هستند.
